Na uitvoerig onderzoek op het Nationaal Archief en het Gemeentearchief van Den Haag is er eindelijk een boeiend leesbaar boek over de homowereld in de periode v o o r 1730. Ofschoon het bedrijven van gelijkgeslachtelijke omgang geruime tijd in de vaderlandse geschiedenis werd gezien als zonde, is er onder het bewind van Koning-Stadhouder Willem III ruimte voor wat meer vrijheid, mogelijk omdat deze Willem zelf ook niet geheel afkerig stond tegenover de herenliefde. Ook na zijn overlijden in 1702 was het voor de homoman aangenaam vertoeven in Den Haag. Op de aloude Denneweg waren diverse herbergen en lokalen te vinden, waar mannen elkaar aangenaam wisten bezig te houden. De tenten bedienden een verschillende clientele. Bij de een kwamen meer volksjongens en bij de andere lieden uit de bestuurslaag van Den Haag. Een enkele keer stopte er een koets bij de volkstent en ging de mannelijke passagier de tent binnen om een jongen te versieren. Met een glaasje alcohol kon je een eind komen. Een enkel keer ging een volksjongen mee naar huis. Het was toen ook al bekend, dat onder het volk de mooiste en ondeugendste koppen te vinden waren. Kroegen, herbergen, maar ook in de buitenlucht was het mogelijk om contacten te leggen. Op de Vijverberg en achter de Kloosterkerk was het avontuurlijk loeren en versieren. Middels een simpel knipoogje of door het laten vallen van een zakdoek kon duidelijk worden gemaakt dat de jongens trek hadden in elkaar. De jonge borduurder Pietertje was een langharige jongen die een graag begeerde gast was in het mondaine Den Haag. Vanzelfsprekend was het befaamde Haagse Bos ook toen al bekend als afwerkplaats waar het zaad rijkelijk vloeide. Jong en oud ontmoet(t)en elkaar daar zowel bij mooi weer overdag, als bij regen. De schuchtere notaris die aan de rol ging met een getrouwde man, die er lang overdeden om elkaars vertrouwen te krijgen. In de meeste gevallen waren de mannen getrouwd. Zelfs borduurder Pietertje had een vrouw, terwijl zijn vrouwelijke manier van bewegen duidelijk liet zien dat hij op mannen viel. De Hagenaars hadden weinig moeite met deze heren. Alleen als ze eens teveel lawaai maakten, zoals in de Molenstraat, waar op de zolder een ware orgie aan de gang was en enkele heren ongeduldig voor het huis heen-en-weer liepen, werden enkele buren het zat. Bij het rendez-voushuis aan het Spui waren bij Jacob Bakker altijd jongens te vinden, die hij van de straat plukte en die hij vervolgens verhuurde. Een enkele keer nam hij een jongen mee naar een hooggeplaatste heer te Delft, doch de oude heer had zijn dag niet en liet zijn knecht humorvol vertellen, dat zijn wagen niet reed vandaag!

Toen in 1730 vanuit Utrecht een golf van homovervolgingen over het land begon te waaien, was het in Den Haag ook gedaan met de pret. Velen mannenminnaars namen de wijk naar de generaliteitslanden, Noord-Brabant en Limburg, waar je weliswaar niet openlijk gelijkgeslachtelijk verkeer kon hebben, maar waar je wel je leven veilig was. De Hagenaars die achterbleven, verkeerden in de veronderstelling, dat hun niets kon gebeuren zolang ze maar niet uit de school zouden klappen. Dat verliep anders. De heren werden e e n voor e e n opgepakt en gevangen gezet in de Gevangenenpoort. Na strenge ondervraging sloegen de kerels door en werden ze tegen elkaar uitgespeeld. Uiteindelijk werden 14 lieden tot de strop veroordeeld. Vervolgens werd hun lijk in de zee gesmeten omdat ze de aarde niet waardig waren. E e n man pleegde zelfmoord en een jongen van amper twaalf jaren, Jan van Foreest, werd vrijgesproken en diende alleen de proceskosten te betalen.

Gesodemieter in Den Haag van F.J.A.M. van der Helm. Paperback, 234 blz. ISBN 9789460081040 Afhaalprijs 17,50. Verzendprijs 21,50. Ook verkrijgbaar in de betere boekhandel. Informatie bij de schrijver helmhuis@ziggo.nl

F.J.A.M. van der Helm (1956) schreef eerder historische boeken, die gebaseerd waren op eigen onderzoek in primaire bronnen. Na economie te hebben gestudeerd heeft Van der Helm zich bekwaamd in de geschiedenis, in het bijzonder de kerkelijke geschiedenis rondom de Moderne Devotie, waarvan Geert Grote de oprichter was.